Produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. kubki na napoje, pojemniki na żywność, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony itp.) oraz narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne
Podstawa Prawna: Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw, wprowadziła do polskiego prawa nowe obowiązki przedsiębiorców wynikające z dyrektywy SUP (produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych) – wejście w życie 24.05.2023 r. Głównym celem zmiany przepisów jest ograniczenie wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, co spowoduje zmniejszenie ilości odpadów powstających z tych produktów.
Ustawa reguluje prawa i obowiązki: - przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, gdzie oferowane są użytkownikowi końcowemu napoje lub żywność w opakowania jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. kubki lub pojemniki do żywności przeznaczonej do bezpośredniego spożycia) lub pakują i oferują napoje lub żywność za pomocą urządzeń vendingowych, - przedsiębiorców, którzy wprowadzają do obrotu, czyli produkują lub przywożą z zagranicy, produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (np. pojemniki na żywność, kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka, paczki i owijki, pojemniki na napoje o pojemności do 3 litrów, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony, wyroby tytoniowe z filtrami, oraz podpaski higieniczne, tampony i aplikatory do tamponów) lub narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne, - autoryzowanych przedstawicieli, - organizacji odzysku, - prowadzących portowe urządzenia do odbioru odpadów lub inne równoważne systemy zbierania. Powyższe podmioty zobligowane są do uzyskania wpisu w rejestrze BDO lub jego aktualizacji w zakresie działu II tabela 6 - 9.
Przepisy ustawy stosuje się do: 1. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych podlegających zmniejszeniu stosowania: - kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka; - pojemniki na żywność, w tym pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest: a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos; b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie czy podgrzewanie - w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierający żywność, 2. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych zakazem wprowadzania do obrotu: - patyczki higieniczne (z wyjątkiem patyczków przeznaczonych do celów medycznych); - sztućce (widelce, noże, łyżki, pałeczki); - talerze; - słomki (z wyjątkiem słomek przeznaczonych do celów medycznych); - mieszadełka do napojów; - patyczki mocowane do balonów i służące do tego, aby balony się na nich opierały (z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego); - pojemniki na żywność wykonane z polistyrenu ekspandowanego, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest: a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, gotowanie, podgrzewanie - w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierający żywność; - pojemniki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego; - kubki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, wykonane z polistyrenu ekspandowanego, 3. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych wymogiem dotyczącym oznakowania: - podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów; - chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego; - wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania z wyrobami tytoniowymi; - kubki na napoje,
4. produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objętych wymogiem dotyczącym finansowania kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów powstałych z produktów tego samego rodzaju, które zostały wprowadzone do obrotu: - objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania kosztów zbierania odpadów powstałych z tych produktów z publicznych systemów zbierania odpadów, w tym kosztów infrastruktury i jej funkcjonowania, kosztów uprzątania, transportu i przetwarzania tych odpadów: 1. pojemniki na żywność, tj. pojemniki takie jak pudełka, z pokrywką lub bez, stosowane w celu umieszczania w nich żywności, która jest: a) przeznaczona do bezpośredniego spożycia, na miejscu lub na wynos, b) zazwyczaj spożywana bezpośrednio z pojemnika oraz c) gotowa do spożycia bez dalszej obróbki, takiej jak przyrządzanie, d) gotowanie czy podgrzewanie – w tym pojemniki na żywność typu fast food lub na inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia, z wyjątkiem pojemników na napoje, talerzy oraz paczek i owijek zawierających żywność; 2. paczki i owijki wykonane z elastycznych materiałów zawierające żywność przeznaczoną do bezpośredniego spożycia z paczki lub owijki bez żadnej dalszej obróbki; 3. pojemniki na napoje o pojemności do trzech litrów, tj. pojemniki stosowane do przechowywania napojów, takie jak butelki na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, oraz wielomateriałowe opakowania na napoje, w tym ich zakrętki i wieczka, z wyłączeniem szklanych lub metalowych pojemników na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych; 4. kubki na napoje, w tym ich pokrywki i wieczka; 5. lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego w rozumieniu art. 8 pkt 15a lit. a ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi,
- objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania przez producentów kosztów kampanii edukacyjnych, kosztów uprzątania odpadów powstałych z tych produktów, ich transportu i przetwarzania, a także kosztów gromadzenia danych i sprawozdawczości:
1) chusteczki nawilżane, tj. uprzednio nawilżone chusteczki przeznaczone do higieny osobistej i uprzednio nawilżone chusteczki do użytku domowego; 2) balony, z wyjątkiem balonów do użytku przemysłowego lub innych profesjonalnych zastosowań, które to balony nie są rozprowadzane wśród konsumentów,
- wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne sprzedawane do używania łącznie z wyrobami tytoniowymi, objęte rozszerzoną odpowiedzialnością producenta w zakresie pokrywania kosztów kampanii edukacyjnych, kosztów uprzątania odpadów powstałych z tych produktów, kosztów zbierania odpadów powstałych z tych produktów pozostawionych w publicznych systemach zbierania odpadów, w tym kosztów infrastruktury i jej funkcjonowania, kosztów transportu tych odpadów i ich przetwarzania.
Sprawozdanie:Przedsiębiorcy, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną pobierają opłatę od klientów za produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych np. kubki na napoje i pojemniki na żywność - składają sprawozdanie na podstawie prowadzonej ewidencji o ilości nabytych i wydanych (odpłatnie i nieodpłatnie) w danym roku kalendarzowym produktów oraz podają wysokość należnej opłaty.
W przypadku prowadzenia więcej niż jednej jednostki handlu detalicznego, hurtowego lub jednostki gastronomicznej ewidencję należy prowadzić dla każdej z nich oddzielnie i przechowywać ją przez okres 5 lat.
Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – składają sprawozdanie na podstawie ewidencji masy i/lub liczby wprowadzonych do obrotu w danym roku produktów z podaniem wysokości należnej opłaty i informacji o przeprowadzonych publicznych kampaniach edukacyjnych.
Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne – składają sprawozdanie na podstawie ewidencji zawierającej informacje o masie wprowadzonych do obrotu w danym roku narzędzi połowowych zawierających tworzywa sztuczne oraz o masie zebranych w danym roku narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierających tworzywa sztuczne.
Sprawozdanie należy złożyć elektronicznie w Bazie danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO), za pośrednictwem indywidualnego konta, do 15 marca za rok poprzedni kalendarzowy: - pierwsze sprawozdanie za 2023 roknależy złożyć za okres od 24 maja do 31 grudnia 2023 roku (bez opłat), w terminie do 15 marca 2024 r. - w przypadku wprowadzania do obrotu narzędzi połowowych, zawierających tworzywa sztuczne, pierwsze sprawozdanie należy złożyć za 2024 rok.
Opłaty:
1. Opłata pobrana od użytkownika końcowego przez przedsiębiorców, którzy prowadzą jednostkę handlu detalicznego, jednostkę handlu hurtowego lub jednostkę gastronomiczną, w której oferują produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w załączniku nr 6 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (kubki na napoje i pojemniki na żywność), również za pomocą urządzenia vendingowego (od 01.01.2024 r.)- opłatę pobraną od klientów przedsiębiorca przekazuje na rachunek bankowy urzędu marszałkowskiego. W przypadku niewniesienia opłaty w całości lub części marszałek województwa określi wysokość należnej opłaty, a w przypadku niewykonania decyzji określającej wysokość należnej opłaty ustali w drodze decyzji dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty niewniesionej opłaty pierwotnej.
2. Opłata na pokrycie kosztów zagospodarowania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych – zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, wymienione w załączniku nr 9 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (pojemniki na żywność, paczki i owijki, pojemniki na napoje o poj. do 3 litrów, kubki na napoje, w tym pokrywki i wieczka, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, chusteczki nawilżane, balony, wyroby tytoniowe z filtrami). W przypadku niewniesienia opłaty w całości lub części marszałek województwa określi wysokość należnej opłaty, a w przypadku niewykonania decyzji określającej wysokość należnej opłaty ustali w drodze decyzji dodatkową opłatę w wysokości 50% kwoty niewniesionej opłaty pierwotnej.
3. Opłata na publiczne kampanie edukacyjne, gdy przekracza 10 zł – zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy wprowadzających do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienione w pkt 5-9 załącznika nr 10 do ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne, chusteczki nawilżane, balony, lekkie torby na zakupy z tworzywa sztucznego, podpaski higieniczne, tampony i aplikatory do tamponów) oraz narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne. Opłatę oblicza się jako iloczyn stawki oraz odpowiednio masy lub liczby sztuk wprowadzonych do obrotu w roku kalendarzowym produktów jednorazowego użytku oraz narzędzi połowowych.
4. Opłata produktowa, gdy przekracza 100 zł - zobowiązani do jej uiszczenia są przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu narzędzia połowowe zawierające tworzywa sztuczne. To jest opłata za nieosiągnięcie minimalnego rocznego poziomu zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady z tworzyw sztucznych.
Opłaty po raz pierwszy wnosi się za rok 2024. Termin płatności - do 15 marca za rok poprzedni.
Wyjątek – do 31 marca za rok poprzedni wnosi się opłatę produktową za nieosiągnięcie minimalnego rocznego poziomu zbierania narzędzi połowowych stanowiących odpady zawierające tworzywa sztuczne. Numery kont do wpłat zostaną uruchomione w 2024 roku.
